काठमाडौ, मंसिर १५ - राष्ट्र बैंकले ३ अर्ब ५० करोड रुपैयाँको विकास ऋणपत्र सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेको छ । घट्दो सेयर बजार, घरजग्गाको सुस्तता लगायतले लगानी वातावरण नभएको अवस्थामा ऋणपत्र उपयुक्त विकल्प हुने बैंकको ठहर छ । सरकारी ऋणपत्रलाई जोखिमरहित र उच्च प्रतिफल दिने लगानीको औजार मानिन्छ । प्रक्रिया पूरा गरेर ऋणपत्र जारी गर्नुअघि राष्ट्र बैंकले अनुमतिका लागि बुधबार अर्थ मन्त्रालयमा प्रस्ताव पठाइएको छ । 'सरकारको अनुमतिका लागि बुधबार पठाएका छौं,' बैंक स्रोतले भन्यो, 'स्वीकृत भएपछि थप जानकारी दिन सकिने छ ।'
राष्ट्र ऋण उठाउने विधेयक अन्तर्गत विकास ऋणपत्र जारी हुने भएकाले मन्त्रालयको अनुमति आवश्यक हुन्छ । ऋणपत्रबाट उठेको रकम सरकारले विभिन्न विकास निर्माणका काममा खर्च गर्ने गर्छ ।
बैंकिङ क्षेत्रको तरलता -लगानीयोग्य पुँजी) प्रयोगको अवस्था नरहेको र लगानीकर्ताले पनि वातावरण नरहेको गुनासो गरिरहेको समयमा आउन लागेको ऋणपत्रको 'आवश्यकता भन्दा बढी माग' हुने अपेक्षा राष्ट्र बैंकले गरेको छ ।
२ वर्ष अवधि रहने ऋणपत्रको ब्याजदर बारे सोमबारबाट राष्ट्र बैंकमा छलफल सुरु भएको थियो । ९ प्रतिशत ब्याजदर हुने गरी ऋणपत्र प्रस्ताव गरिन लागेको छ । ऋणपत्रको ब्याजदर सामान्यतया वाषिर्क मुद्रास्फीति भन्दा १ प्रतिशत बढी राख्ने गरिन्छ । 'यस वर्षको ९ र आगामी वर्षको ७ प्रतिशत मुद्रास्फीति हुने प्रक्षेपणका आधारमा औसत मुद्रास्फीति ८ प्रतिशत हुन्छ,' स्रोतले भन्यो, 'अर्थशास्त्रको सिद्धान्त अनुसार यसमा १ प्रतिशत थपेर ब्याजदर तोकिन्छ ।'
ऋणपत्रको बिक्रीलाई प्रतिस्पर्धी र अप्रतिस्पर्धी गरी दुई भागमा बाँड्ने तयारी छ । प्रतिस्पर्धीमा बैंक तथा वित्तीय संस्था र अप्रतिस्पर्धीमा अन्य संस्था सहित व्यक्तिगत लगानीकर्ता हुने छन् । बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई ४० प्रतिशत र अर्को समूहलाई ६० प्रतिशतसम्म ऋणपत्र खरिद गर्न दिने तयारी छ ।
प्रतिफल र कम जोखिमका आधारमा सरकारी ऋणपत्रको खरिद गर्न व्यक्तिगत लगानीकर्ता निकै उत्साही हुने गरेका छन् । बैंक वित्तीय संस्थाले पनि वैधानिक तरलता अनुपातलाई व्यवस्थापन गर्न पनि यसको प्रयोग गर्न सक्छन् । ब्याज आउने मात्र नभएर धितोका रूपमा प्रयोग गरेर ऋण पनि लिन सकिने भएकाले बैंक तथा वित्तीय संस्थामा यसको आकर्षण रहेको हो ।
'३ अर्ब ५० करोड मात्र नभएर धेरै ठूलो रकममा निकालिए पनि यसको बिक्री सजिलै हुन्छ,' स्रोतले भन्यो, 'त्यसैले निष्कासनको छोटो समयमै बिक्री भइसक्ने देखिन्छ ।'
पछिल्लो समय बैंक तथा वित्तीय संस्थामा रहेको तरलता प्रयोग हुन सकेको छैन । उच्च ब्याजदरका कारण ऋणी मर्कामा रहेको बताइरहेका छन् भने बैंकहरू लगानीको क्षेत्र संकुचन भएको बताउँछन् । अर्कोतर्फ साढे ८ प्रतिशतले बढिरहेको मूल्य वृद्धिका कारण सेयर बजारमा लगानी गर्नेहरू पनि थप जोखिम लिन चाहिरहेका छैनन् । सर्वसाधारणलाई लगानीको विकल्प नभएकाले बैंक तथा वित्तीय संस्थामा निक्षेप वृद्धिको क्रम बढेको छ । लगानी बढाउन नसक्नुका साथै निक्षेप वृद्धि हुने क्रम जारी रहेकाले बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नाफामा पनि असर गरिरहेको छ ।
बैंकहरूले सर्वसाधारणलाई मात्र नभएर अन्य औजारमा लगानी पनि गर्ने गर्छन् । बजारमा तरलता बढी भएपछि राष्ट्र बैंकले विभिन्न औजार जारी गरेर पैसा खिच्ने गर्छ । यस्तो औजारमध्ये रिभर्स रिपो राष्ट्र बैंकले यस वर्ष जारी गरेको छैन । अन्य औजार ट्रेजरी बिल्स र अन्तर बैंक कारोबारमा ब्याजदर औसत १ प्रतिशत मात्र छ ।
No comments:
Post a Comment