काठमाडौ, श्रावण १२ - प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानीका आधारमा नेपाल अतिकम विकसित मुलुक (एलडिसी) को सूचीमा समेत अन्तिममा परेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघ व्यापार तथा विकास संस्था (अन्कटाड) ले मंगलबार सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदनमा १ सय ४१ देशमध्ये नेपाल १ सय ३४ औं स्थानमा छ । पछिल्लो दुई वर्षमा नेपालमा लगानीको अवस्थामा कुनै सुधार नभएको प्रतिवेदनले देखाएको छ । नेपालले सन् २००९/१० मा ३ करोड ९० लाख अमेरिकी डलर (करिब २ अर्ब ७३ करोड रुपैयाँ) प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी भित्राएको थियो । अन्कटाड को 'वल्र्ड इन्भेस्टमेन्ट रिपोर्ट २०११' का अनुसार २०१० सम्ममा २० करोड ५० लाख अमेरिकी डलर (करिब १५ अर्ब रुपैयाँ) लगानी भएको छ ।
मुलुकभित्रको कुल पुँजी निर्माणमा प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानीको अंश केही कम भएको छ । २००९ को तुलनामा यो ० दशमलव ४ प्रतिशतले घटेको हो । तथ्यांकअनुसार २०१० मा कुल पुँजी निर्माणको १ प्रतिशत मात्र वैदेशिक लगानीले ओगटेको थियो ।
२०१० मा विश्वभर १० खर्ब २४ अर्ब डलर प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी भएको थियो । विश्व आर्थिक मन्दीको प्रभावका कारण अघिल्लो वर्ष यो १० खर्ब १९ अर्ब डलर थियो ।
प्रतिवेदनले २०११ मा १० खर्ब ४० अर्बदेखि १० खर्ब ६० अर्बको बीचमा प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी हुने प्रक्षेपण गरेको छ । आर्थिक मन्दीअघि २००८ मा यो १० खर्ब ७४ अर्ब डलर थियो ।
अध्ययनले विश्व व्यापारको अवस्था भने अनिश्चित रहने चेतावनी दिएको छ । ठूला अर्थतन्त्रमा रहेको ऋण समस्या, विकसित मुलुकमा आर्थिक र वित्तीय क्षेत्रबीचको असन्तुलन र विकासोन्मुख मुलुकको मुद्रास्फीतिले समस्या उब्जाउन सक्ने अध्ययनमा उल्लेख छ ।
२०१० मा पनि अमेरिका सबैभन्दा धेरै प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी पाउने मुलुक बनेको छ । उक्त वर्ष अमेरिकाले २ खर्ब २८ अर्ब डलर लगानी भित्राएको थियो । यसपछि १ खर्ब ६ अर्ब डलरसहित चीन दोस्रो स्थानमा छ । ६९ अर्ब लगानी भित्राएर हङकङ तेस्रो स्थानमा पुगेको छ । भारत भने ८ औं स्थानबाट १४ औंमा झरेको छ । उक्त वर्ष भारतमा २५ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी भएको प्रतिवेदनमा जनाइएको छ ।
दक्षिण एसियाली मुलुकमा ३२ अर्ब डलरले लगानी घटेको छ । भारतमा ३१ र पाकिस्तानमा १४ प्रतिशतले लगानी घटेपछि समग्र क्षेत्रकै लगानीमा ह्रास आएको हो ।
अन्तरदेशीय गैरसेयर लगानीको आकर्षण बढ्दै गएको देखिन्छ । कन्ट्राक्ट उत्पादन, सेवा आउटसोर्सिङ, फ्रेन्चाइजिङ लगातयमा आकर्षण बढेको हो । गैरसेयर लगानीबाट विभिन्न कम्पनीले २०१० मा २० खर्ब आम्दानी गरेका थिए ।
No comments:
Post a Comment