Thursday, November 3, 2011

राजनीतिक सहमतिले ततायो सेयर बजार

काठमाडौ, कार्तिक १६ - राजनीतिमा आउने ठूलो परिवर्तन पछि सेयर बजारमा पनर्ेे प्रभाव बुधबार पनि देखिएको छ । दलीय सम्झौताको भोलिपल्टै बुधबार सेयर बजार ५ दशमलव ३ प्रतिशतले बढेको छ । यो साउन १ यताको सबैभन्दा ठूलो छलाङ हो ।
अब आर्थिक क्रियाकलाप बढ्ने अपेक्षा प्रधानमन्त्री आर्थिक सल्लाहकार रामेश्वर खनालको छ । 'दीर्घकालीन असर पुर्‍याउने राजनीतिक परिवर्तनले विश्वभर अर्थतन्त्रमा असर गरेको देखिन्छ,' उनले भने, 'पछिल्लो सहमतिले मुलुकमा पुनः द्वन्द्व नहुने र संविधान बन्ने देखिन्छ ।' सुधारको संकेत देखेपछि सर्वसाधारणमा आत्मविश्वास बढेर आर्थिक क्रियाकलाप बढ्ने उनले बताए । 'मुख्य ४ बजारमध्ये हामीकहाँ पुँजी र घरजग्गा -प्रोपर्टी) बजार धेरै सक्रिय छ,' खनालले भने, 'यी दुवैमा सुधार हुने निश्चित देखिन्छ ।'
सेयर बजारमा वृद्धि आउने संकेतसँगै लगानीकर्ता सचेत हुनुपर्ने उनी बताउँछन् । 'बजार बढ्ने देखिन्छ तर यस्तो समयमा सचेत भने हुनुपर्छ,' उनले भने, 'अति चढाव आएर बजारले अनावश्यक गति लिने खतरा पनि रहन्छ ।' संस्थागत लगानीकर्ता नभएकाले यस्तो सम्भावना बढी रहेको उनले बताए । 'सेयर बजार मात्र नभएर रियलस्टेटमा पनि चहलपहल बढ्ने छ,' उनले भने, 'यस्तो समयमा सबैभन्दा बढी बैंकहरूले सचेत भएर लगानी गर्नुपर्छ ।'
नेपाल स्टक एक्सचेन्जका पूर्व प्रबन्ध निर्देशक रेवतबहादुर कार्की भने सेयर बजारको पछिल्लो वृद्धि क्षणिक भएको बताउँछन् । 'माओवादी पार्टीले आपmनो आर्थिक नीति स्पष्ट नगरेसम्म दीर्घकालीन सुधार हुने सम्भावना कम छ,' उनले भने, 'यस्ता क्षणिक वृद्धि पहिले पनि देखिएका छन् ।'
सेयर बजार विश्लेषक जगदीश अग्रवाल भने सेयर बजारमा आत्मविश्वास र्फकने वातावरण तयार भएको बताउँछन् । 'लगानीकर्तासँग पैसा र मन नभएको होइन,' उनले भने, 'आत्मविश्वासको कमीले मात्र असर गरिरहेको थियो ।' 
सबै राजनीतिक घटनाक्रमलाई सेयर बजारले स्वागत भने गरेको छैन । पछिल्लो समय बाबुराम भट्टराई प्रधानमन्त्री नियुक्त भएकै दिन सेयर बजारमा उच्च गिरावट देखिएको थियो । बजार मापक परिसूचक नेप्से ९ दशमलव ७७ अंकले घटेर ३ सय ३७ दशमलव १६ बिन्दुमा झरेको थियो ।
त्यसअघि झलनाथ खनाल २०६७ माघ २० गते प्रधानमन्त्री नियुक्त भएको तीन दिनपछि बजार खुल्दा १ दशमलव ७ अंकले मात्र बढेको थियो । पहिलो दिन खनाललाई सेयर बजारले स्वागत गरे पनि दोस्रो कारोबार दिनबाट भने बिरलै बजार उकालो लाग्यो । एमालेकै माधव नेपाल प्रधानमन्त्री भएपछि पहिलो सातामा सेयर बजार चार दिन लगातार ६४ अंकले बढेर परिसूचक अन्तिम दिन २१ अंकले झरेको थियो । यो उतारचढाव स्वाभाविक नभएको विश्लेषक बताउँछन् ।
संसारभर राजनीतिक परिवर्तनको प्रत्यक्ष असर सेयर बजारमा देखिने भए पनि यहाँ मिश्रति प्रभाव पर्ने गरेको पछिल्लो दशकको उतारचढावले देखाउँछ । २०५८ को मन्दीपछि २०६१ माघ १९ गते तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्र शाहले शासन सत्ता सम्हालेपछि सेयर बजार उकालो लाग्न थालेको थियो । त्यसपछि निरन्तर बढेको सेयर बजार दोस्रो जनआन्दोलन सफल भएको दिन २०६३ वैशाख ११ गते ३ सय ३८ दशमलव ५४ अंकमा पुग्यो । त्यसपछिको साता आइतबार बजार खुल्दा एकैदिन परिसूचक १८ दशमलव ३० अंकले बढ्यो ।
यो वृद्धि त्यतिबेलासम्मकै सबैभन्दा उच्च थियो । त्यसपछि पनि बजार बढ्नेक्रम निरन्तर जारी रह्यो । सेयर बजारमा अर्को ऐतिहासिक वृद्धि शान्ति सम्झौताले ल्यायो । २०६३ मंसिर ५ गते सरकार र माओवादीबीच शान्ति सम्झौता भएपछिको अर्को साता परिसूचक एक हप्तामा नै ४ सय ४६ अंकबाट ४ सय ९२ दशमलव ४६ अंकमा पुग्यो । यसरी उत्साहजनक रूपमा बढिरहेको सेयर बजारमा तराई आन्दोलनले भने ब्रेक लगायो । २०६३ सालकै माघ एक गते सुरु भएको आन्दोलनले १५ दिनमा नै परिसूचकलाई ५ सय ३८ अंकबाट ५ सय १६ अंकमा झार्‍यो ।
२०६३ चैत १८ गते पहिलो पटक माओवादी संयुक्त सरकारमा गएपछि नेप्से परिसूचक २१ दशमलव १६ अंकले बढ्यो । यो पनि एकैदिनमा भएको एतिहासिक वृद्धि थियो ।
त्यसपछि निरन्तर बढिरहेको परिसूचकमा त्यतिबेला धक्का लाग्यो जब अनपेक्षित रूपमा संविधानसभाको निर्वाचनमा माओवादी सबैभन्दा ठूलो दलका रूपमा उदायो । २०६५ वैशाख १ गते ७ सय ४६ अंकमा रहेको परिसूचक तीन दिनमा ७ सय ८ अंकमा झर्‍यो । राजाले शासन लिँदा बढ्न थालेको सेयर बजारले गणतन्त्रलाई पनि निकै आत्मीयताका साथ स्वागत गर्‍यो । जेठ १४ गते ८ सय ३३ अंकमा रहेको परिसूचक बिदापछि खुल्दा ८ सय ६० अंकमा पुग्यो । दोस्रो दिन पनि १३ अंकले परिसूचक माथि उक्लियो । 
माओवादीको नेतृत्वमा सरकार बनेपछिको १५ दिनमा नै परिसूचक त्यसबेलासम्मकै सबैभन्दा उच्च विन्दुमा पुग्यो । माओवादीको सरकार गठन भएको भदौ पहिलो साता १०७५ दशमलव ८७ अंकमा रहेको परिसूचक भदौ १५ गते ११ सय ७५ अंकमा पुग्यो । यो अहिलेसम्मकै सबैभन्दा उचाइ हो । पछि तत्कालीन अर्थमन्त्री भट्टराईले सेयरबजारलाई जुवाघरसँग तुलना गरेको हल्ला चलेपछि बजार र्झन थालेको हो । माआवादीको शासन अवधिमा परिसूचक ५ सय १० अंकले झरेर ६ सय ६५ मा ओर्लिएको थियो ।

No comments:

Post a Comment