बंगलादेश बैंक आइएफआइसीले किन्ने

काठमाडौ, कार्तिक १६ - नेपाल बंगलादेश -एनबी) बैंकको सम्पूर्ण संस्थापक सेयर इन्टरनेसनल फाइनान्स इन्भेस्टमेन्ट एन्ड कमर्स (आइएफआइसी) बैंकले खरिद गर्ने भएको छ । बंगलादेशी सरकारको ३३ प्रतिशत लगानी भएको आइएफआइसीको एनबी बैंकमा हाल १० प्रतिशत सेयर छ । सबै संस्थापकको सेयर किनेपछि उसको स्वामित्व ५१ प्रतिशत पुग्ने छ ।

सम्पूर्ण संस्थापक सेयर खरिद गर्नका लागि तिहारअघि समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको बैंकका प्रवर्द्धक लक्ष्मीबहादुर श्रेष्ठले बताए । 'यसका लागि तीन महिनाभित्र डिउ डिलिजेन्स अडिट -संस्थाको विस्तृत अध्ययन) गरिसक्ने तयारी छ,' उनले भने । ४१ प्रतिशत थप सेयर खरिद गर्ने टुंगो भए पनि मूल्य भने तोकिएको छैन । श्रेष्ठका अनुसार विस्तृत अध्ययन पछि सेयरको मूल्य तोकिने छ । संस्थामा ४० भन्दा बढी संस्थापक लगानीकर्ता छन् । जसमध्ये एनबी समूह सबैभन्दा ठूलो लगानीकर्ता हो ।

यो कारोबार पछि एनबी समूहको बैंक तथा वित्तीय संस्थामा रहेको क्रस होल्डिङ -दुई वा बढीमा लगानी) सकिने छ । आइएफआइसीले एनबी बैंक खरिद गरेपछि एनबी समूहको लगानी एनसिसी बैंकमा मात्र सीमित रहने छ । एनबी बैंकमा गाभिइसकेका श्रीलंका मर्चेन्ट बैंकिङ एन्ड फाइनान्सका साथै नेपाल बंगलादेश लिजिङ एन्ड फाइनान्समा पनि समूहको लगानी थियो ।

आइएफआइसी बैंक बंगलादेशी सरकारले सन् १९७६ मा निजी क्षेत्रसँग सहकार्य गरेर खोलेको हो । सन् १९८३ मा बंगलादेशी सरकारले निजी क्षेत्रका बैंकलाई अनुमति दिन थालेपछि आइएफआइसीले वाणिज्य बैंकका रूपमा काम थालेको हो । यसले नेपाल सहित ओमान, पाकिस्तान र मालदिभ्सका बैंकमा लगानी गरेको छ । बैंकले प्रकाशित गरेको पछिल्लो तथ्यांक अनुसार २०१० को ६ महिनामा १ अर्ब ८५ करोड टाका नाफा आर्जन गरेको छ । यो अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ३७ प्रतिशत बढी हो ।

एनबी समूहले सम्पूर्ण ध्यान एनसिसी बैंकमा लगाउने श्रेष्ठले बताए । 'एनसिसीको पुँजी वा अन्य आवश्यकतामा खर्च गर्ने योजना बनाएका छौं,' उनले भने, 'आफंैले स्थापना गरेको बैंक भए पनि भविष्य उज्वल हुने भएकाले एनबीमा आपmनो सबै सेयर बिक्री गरिएको हो ।' पछिल्लो समय एनसिसी र एनबी बैंक मर्जरको प्रयास भए पनि सफल भएको थिएन । 'मर्जरभन्दा राम्रो समूहले खरिद गर्ने र बैंकको भविष्य राम्रो हुने भएकाले हामी बिक्रीका लागि तयार भएका हौं,' उनले भने ।

राष्ट्र बैंकमा आधिकारिक जानकारी नगए पनि यससम्बन्धी छलफल भएको छ । राष्ट्र बैंकले आइएफआइसीलाई एनबी बैंकबाट हकप्रद सेयर लिन नदिए पछि बैंक एसिया लगानीकर्ताको रूपमा भित्रिएको थियो ।

आइएफआइसीले स्वामित्व रहे पनि एनबी बैंकमा 'चित्त बुझ्दो काम' नगरेकाले हकप्रद सेयर लिनबाट रोकिएको थियो । 'एक वर्षअघि बाटै अर्को लगानीकर्ता बैंक एसियाको स्वामित्व आइएफआइसीले किन्न खोजिरहेको थियो,' राष्ट्र बैंक स्रोतले भन्यो, 'पछिल्लो समय सम्पूर्ण स्वामित्व लिन्छौं र राम्ररी बैंक चलाउँछौं भन्ने प्रतिबद्धता आएपछि अनुमति दिएका हौं ।' आइएफआइसीमा नयाँ व्यवस्थापन आएको र त्यसले नेपालको बजारमा समेत उत्कृष्ट काम गर्ने जानकारी राष्ट्र बैंकमा दिइएको छ ।

बंगलादेश बैंक सहित स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड, एसबिआई, हिमालयन, एभरेस्ट र नबिलमा पनि विदेशीको लगानी छ । सन् १९८४ मा सरकारले विदेशी बैंकलाई संयुक्त लगानीमा आउन ढोका खोलेको हो । त्यस लगत्तै नेपाल अरब बैंक लिमिटेड -हाल नबिल) नेपाल आएको थियो । २०४६ सालपछि वित्तीय क्षेत्रमा विदेशी लगानीलाई थप खुला गरिएको थियो ।

विश्व व्यापार संगठनको प्रावधान अनुरूप सन् २०१० देखि विदेशी बैंकले नेपालमा शाखा खोल्न पनि अनुमति पाएका छन् । यसअघि संयुक्त लगानीमा मात्रै विदेशी बैंक नेपाल आउन पाउँथे ।