बैंकहरूको 'प्रोभिजनिङ’ बढ्यो

रोशन अधिकारी

काठमाडौ, जेष्ठ ११ - तरलता अभावसँगै घरजग्गा कारोबारमा आएको शिथिलताले वाणिज्य बैंकहरूको जोखिम बेहोर्ने व्यवस्था (प्रोभिजनिङ) मा उच्च वृद्धि आएको छ । पुस मसान्तमा सार्वजनिक बैंकहरूको वित्तीय विवरणमा २ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ रहेको प्राभिजनिङ रकम चैतमा ४ अर्ब ११ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । 

तोकिएको समयमा ऋण उठ्न नसकेपछि वाणिज्य बैंकले सुरक्षाका लागि यस्तो रकम छुट्टै कोषसरह जम्मा गर्नुपर्छ । प्रोभिजनिङ बढेपछि संस्थाको नाफा घट्ने गर्छ । विशेषगरी घरजग्गा क्षेत्रबाट ऋण असुलीमा समस्या देखिन थालेपछि जोखिम न्यूनीकरणका लागि तेस्रो तैमासिकमा बढी रकम प्रोभिजनिङ गर्नुपरेको बैंकहरू बताउँछन् । समग्र बैंकमा घरजग्गा र सेयर कर्जाका कारण प्रोभिजनिङ बढे पनि केहीको भने अन्य क्षेत्रको ऋण उठ्न नसक्दा पनि समस्या भएको छ ।

'मुख्य रूपमा घरजग्गा क्षेत्रको लगानीले समस्या देखिएको छ,' बैंकर्स संघका अध्यक्ष अशोक राणाले भने, 'बढी नाफा हुने भएकाले घरजग्गामा लगानी गर्ने क्रम बढेको थियो ।' पछिल्लो समय घरजग्गाकोे ऋणलाई सीमाभित्र ल्याउनुपर्ने भएकाले बैंकहरूलाई चाप परेको छ । ऋण उठ्न तीन महिना ढिलो भए कुल ऋणको २५ प्रतिशत यस्तो प्रोभिजनिङ गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । ६ महिनासम्म असुल नभए ५० प्रतिशत र एक वर्षसम्म नभए कुल ऋण बराबरको रकम जोखिमका लागि व्यवस्था गर्नुपर्छ ।

लगानी बढ्दै गएपछि पनि यस्तो रकममा वृद्धि आउँछ । असल कर्जाको समेत १ प्रतिशत प्रोभिजनिङ गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । पछिल्लो समय निक्षेप संकलनमा वृद्धि नदेखिए पनि कर्जा लगानी बढेको छ । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो ८ महिनामा निक्षेप करिब १२ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ भने कर्जा ५४ अर्ब रुपैयाँले बढेको छ ।

घरजग्गा क्षेत्रमा राष्ट्र बैंकले लगाएको सीमासँगै मागमा कमी आएपछि कारोबारमा सुस्तता आएको छ । कारोबार घटेपछि घरजग्गा व्यवसायी ऋणको ब्याज तिर्न समेत समस्या परेको बताउँदै आएका छन् । 'आर्थिक क्षेत्रमा आएको सुस्तता र बढेको तरलता अभावका कारण ऋणीलाई ब्याज भुक्तानी गर्न समेत समस्या परेको देखिन्छ,' कुमारी बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत एवं बैंकर्स संघका पूर्वअध्यक्ष राधेश पन्तले भने ।

तेस्रो त्रैमासिकमा अधिकांश वाणिज्य बैंकको प्रोभिजनिङ बढेको छ । वाणिज्य बैंकको औसत खराब कर्जा अनुपात २ दशमलव ६३ प्रतिशत पुगेको छ । यो दोस्रो त्रैमासिकमा २ दशमलव ४३ थियो । ३१ मध्ये ११ बैंकको खराब कर्जा अनुपात घटेको छ । 

प्रोभिजनिङमा आएको वृद्धिपछि बैंकहरूको नाफा वृद्धिदरमा असर परेको छ । आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासिकमा वाणिज्य बैंकहरूको नाफा ४ दशमलव ६५ प्रतिशतले बढेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासिकमा यो ६ दशमलव ७२ प्रतिशतले बढेको थियो । निक्षेप संकलनको वृद्धि दर घटे पनि लगानी वृद्धि हुने क्रम भने बढेको छ । आर्थिक वर्षको ९ महिनामा १० दशमलव ४१ प्रतिशतले निक्षेप बढेको छ भने कर्जा १० दशमलव ६४ प्रतिशतले बढेको छ । तरलता अभावका कारण कोषको लागत पनि बढेको छ । बैंकहरूले सार्वजनिक गरेको तथ्यांकअनुसार समीक्षा अवधिमा यस्तो लागत अघिल्लो वर्षको ५ दशमलव १३ प्रतिशतबाट बढेर ८ दशमलव १४ प्रतिशत पुगेको छ ।