योगेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठलाई राहदानी जफत गरी कारबाही

रोशन अधिकारी 

काठमाडौ, वैशाख २६ - दुई अर्ब रुपैयाँभन्दा बढीको अनियमिततामा संलग्न नेपाल सेयर मार्केट्स एन्ड फाइनान्सका कार्यकारी अध्यक्ष योगेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठको राहदानी जफत गरी कारबाही गर्नुपर्ने ठहर राष्ट्र बैंकले गरेको छ ।

राष्ट्र बैंक ऐन र बैंक तथा वित्तीय संस्थासम्बन्धी ऐनसँगै बैंकिङ कसुर था सजायका सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको कानुनअनुसार उनलाई ३ देखि ५ वर्षसम्म कैदसम्मको सजाय हुन सक्छ । एक करोडभन्दा बढी कर्जाको दुरुपयोग गर्ने व्यक्तिलाई उक्त सजाय हुने कानुनी व्यवस्था छ । 'प्रचलित कानुनअनुसार कारबाही गर्ने भन्ने सञ्चालक समितिको निर्णय भएको छ,' समितिका एक सदस्यले भने ।

राष्ट्र बैंक सञ्चालक समितिले कारबाही अगाडि बढाउन अर्थ मन्त्रालयलाई आइतबार आग्रह गर्ने निर्णय गरिसकेको छ । कारबाहीको सिफारिस अर्थ हुँदै गृह मन्त्रालय पुगेपछि प्रहरीले उनलाई नियन्त्रणमा लिन सक्नेछ । 'संस्थामा निकै ठूलो अनियमितता भएको देखिन्छ,' राष्ट्र बैंकका एक उच्च अधिकारीले भने, 'प्रवर्द्धक समूहमा पारिवारिक समूहको हालिमुहाली भएकाले यस्तो भएको हो ।'

राष्ट्र बैंकका अनुसार थप छानबिन जारी रहेकाले अनियमितताको पूर्ण विवरण आइसकेको छैन । यस्तो अवस्थामा बैंक तथा वित्तीय संस्थासम्बन्धी ऐन -वाफिया) र नेपाल राष्ट्र बैंक ऐनसमेत आकषिर्त हुने ती सदस्यले बताए । यी कानुनमा कसुर हेरी लाभांश रोक्नेदेखि खारेजी प्रक्रियासम्म लानसक्ने प्रावधान छ ।

कर्जा प्रवाह गर्दा अनियमितता भएको र निक्षेप दुरुपयोग गरेको देखिएपछि राष्ट्र बैंकले गत साता श्रेष्ठको खाता रोकी अनुसन्धान थालेको थियो । स्तरवृद्धि गरी वाणिज्य बैंक बन्ने निवेदन दिएको उक्त कम्पनीको गतिविधि संकास्पद लागेपछि केन्द्रीय बैंकले छानबिन गरेको हो ।

प्रारम्भिक अनुसन्धानमा निक्षेपको रकम व्यक्तिगत रूपमा प्रयोग भएको खुलेको थियो । स्रोतअनुसार बिमा संस्थानको २० करोड रुपैयाँ श्रेष्ठले व्यक्तिगत प्रयोजनमा प्रयोग गरेका थिए । स्तरोन्नतिका क्रममा रहेको नेपाल सेयर मार्केट्स एन्ड फाइनान्सले चुक्ता पुँजी वृद्धि गर्न सेयरधनीलाई आफैं ऋण दिएको थियो । प्रवर्द्धक सञ्चालकलाई नक्कली खाता खोली ऋण प्रवाह गरेको केन्द्रीय बैंकको अध्ययन टोलीका एक सदस्यले बताए ।

कानुनी रूपमा संस्थाका लगानीकर्ताले ऋण लिन पाउँदैनन् । हाल संस्थाको चुक्ता पुँजी दुई अर्ब तीन करोड रुपैयाँ पुर्‍याइएको छ । 'बढेको पुँजीमा अधिकांश रकम सोही कम्पनीबाट ऋण लिएको देखिएकाले गम्भीर वित्तीय अपराध भएको छ,' राष्ट्र बैंकका एक अधिकारीले भने ।

नियमित निरीक्षण क्रममा बैंकको अध्ययन टोलीलाई विभिन्न कर्जासम्बन्धी कागजात दिन नसकेपछि अनियमितताको शंकामा गत साताबाट श्रेष्ठको खाता र लकर रोकिएको छ । पारिवारिक सम्बन्ध भएका गीता र सौरभ श्रेष्ठको खाता पनि रोक्का गरिएको छ । विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्थामा लगानी गरेका श्रेष्ठको नाममा रहेको सेयर पनि रोक्का भएको छ ।

कम्पनीले निक्षेप तथा कर्जा सुरक्षण निगमसँग निक्षेप बिमाका लागि सम्झौता गरेको छ । त्यसबाट सर्वसाधारणको नाममा रहेको दुई लाख रुपैयाँसम्मको रकम सुरक्षित रहने बैंकले जनाएको छ । २०५० सालमा स्थापना भएको फाइनान्सको ११ शाखा र ७ एटीएम सञ्चालनमा छन् ।

यसैबीच राष्ट्र बैंक सञ्चालक समितिले आइतबार नै बैंक तथा वित्तीय संस्था गाभिन सहयोग पुग्ने गरी एक विनियमावली पनि पारित गरेको छ । 'पुँजी कोष, तरलता र शाखा विस्तारमा सहुलियतसहित विनियमावली पारित भएको' बोर्डका एक सदस्यले बताए ।