नक्कली एटीएमबाट पैसा झिक्ने गिरफ्तार

काठमाडौ, चैत्र १३ - प्रहरीले कञ्चनपुरबाट नक्कली कार्ड प्रयोग गरी एटीएमबाट रकम झिक्ने तीन भारतीय नागरिकलाई गिरफ्तार गरेको छ । गिरफ्तारलाई थप अनुसन्धान गर्न केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी) ले काठमाडौं ल्याएको छ ।

प्रारम्भिक अनुसन्धानमा इन्भेस्टमेन्ट बैंकको एटीएममार्फत ढेड लाख रुपैयाँ झिकेको खुलेको छ । 'अन्य तीन बैंकबाट पनि रकम झिकिएको हुन सक्ने अनुमान छ,' सीआईबी स्रोतले भन्यो । पछिल्लो चार दिनदेखि इन्भेस्टमेन्ट बैंकले आफैं अनुगमन गरी प्रहरीलाई खबर गरेपछि गिरोहका सदस्य पक्राउ परेका हुन् । छोटो समयमै पक्राउ परेपछि गिरोहले डेढ लाखको हाराहारीमा मात्र रकम झिक्न पाएको स्रोतको दाबी छ । 'पक्राउ परिसकेकाले बैंकका कुनै पनि खाता वा कार्डमा अहिले समस्या देखिएको छैन,' स्रोतले भन्यो ।

बैंकका एक ग्राहकले भारतबाट आफ्नो रकम झिकिएको गुनासो गरेपछि पछिल्लो सातादेखि बैंकले कार्डको अनुगमन थालेको थियो । 'दैनिक औसत १ हजार कार्ड भारतमा प्रयोग हुन्छ,' बैंक स्रोतले भन्यो, 'ती सबैको अनुगमन गर्दै शंका लागेका करिब ३५ कार्ड बन्द गरेका थियौं ।' कार्ड बन्द भएपछि गिरोहले नेपाल प्रवेश गरेर रकम झिक्न खोजेका थिए । बन्द गरिएको कार्डबाट रकम झिक्न खोजेको सूचना बैंकमा आएपछि प्रहरीलाई खबर गरेर तीन जनालाई पक्राउ गरिएको हो । 'झिक्न सक्ने रकमको सीमा घटाउँदै उनीहरू भएको ठाउँ पत्ता लगाएर प्रहरीलाई खबर गरेका थियौं,' स्रोतले भन्यो, 'आइतबार तीन जना पक्राउ परेका हुन् ।' इन्भेस्टमेन्टले कार्ड सेवा दिने अन्तर्राष्ट्रिय कम्पनी भिजासँग सहकार्य गरेर सबै कार्डको अनुगमन गरेको थियो । मुलुकभित्र अनुगमन गर्दा अन्य बैंकलाई पनि इन्भेस्टमेन्टको कार्ड प्रयोग गरिए खबर गर्न भनिएको थियो । 'ठूलो रकम ननिस्किएपछि ८ सय रुपैयाँसम्म झिक्न खोजेका थिए,' स्रोतले भन्यो । पक्राउ परेको साथमा पुराना धेरै वटा एटीएम कार्डको पिन नम्बर पनि फेला परेको छ । बैंकका ग्राहकको पिन नम्बर कुनै माध्यमबाट चोरेर घटना भएको हुन सक्ने अनुमान बैंकले गरेको छ । 'अनुसन्धान भइरहेको छ,' बैंक स्रोतले भन्यो, 'केही दिनमै सबै पत्ता लाग्ला ।' प्रहरीले भने अनुसन्धान जारी रहेको जानकारी दिएको छ । 'भारतबाट कार्ड बनाएर नेपालमा पनि झिक्ने गरेको देखियो,' प्रहरी स्रोतले भन्यो, 'एससीटी, हिमालयन, लक्ष्मी र सिद्धार्थ बैंकका कार्ड पनि भेटिए ।' घटनाले बैंक थप चनाखो हुनुपर्ने अवस्था आएको बैंकर्स संघका अध्यक्ष राजनसिंह भण्डारीको टिप्पणी छ । 'बैंकहरूले सुरक्षामा थप चनाखो हुनुपर्ने देखियो,' उनले कान्तिपुरसँग भने, 'प्रणालीभन्दा व्यक्तिको नियतमा खराबी भएर यस्तो समस्या भएको हो ।' रकम झिक्दा दायरा घटाइयो घटनापछि इन्भेस्टमेन्ट बैंकले एटीएमबाट झिक्न सकिने रकमको दायरा घटाएको छ । बैंकले एक कारोबारमा ५ हजार रुपैयाँसम्म झिक्न सकिने व्यवस्था गरेको छ । ५ हजारका दरले १० पटक रकम झिक्न सक्ने व्यवस्था गरिएको छ । अनुसन्धान अघि बढ्दै गएकाले यसलाई क्रमशः पुरानै व्यवस्था अनुसार बनाइने बैंकले जनाएको छ । सामान्य अवस्थामा २४ घन्टाभित्र एक पटक ४० हजारका दरले ४ पटक रकम झिक्न सकिन्छ । पक्राउ परेकासँग भेटिएको एटीएमका आधारमा अन्य केही बैंकले पनि झिक्न सक्ने रकमको दायरा घटाएका छन् । कसरी झिकिन्छ ?

नक्कली एटीएमबाट रकम झिक्न सजिलो छैन । हरेक कार्डलाई उपलब्ध गराइएको पिन नम्बर पत्ता लागेपछि मात्रै एटीएमबाट रकम झिक्न सकिन्छ । यस्तो पिन नम्बर बैंकका सीमित कर्मचारीभन्दा बाहिर जाँदैन । 'बैंकका कर्मचारीको मिलेमतो नभएसम्म यस्तो घटना हुन सक्दैन,' एक बैंकरले भने । नियत गलत भएका कर्मचारीले यसको दुरुपयोग गरेका घटना भने यसअघि पनि आएका छन् । यस्ता घटनाबाट बच्नका लागि ग्राहकले आफ्नो पिन नम्बर समयसमयमा परिवर्तन गर्नु नै सबैभन्दा उपयुक्त विकल्प भएको एक बैंकर्स बताउँछन् ।

शंका सुवालसम्म

केही महिनाअघि हिमालयन बैंकमा भएको काण्डजस्तै घटना भएपछि शंका पुरानै अभियुक्ततर्फ गएको छ । हिमालन बैंकका पूर्वकर्मचारी अनीशभक्त सुवालले नक्कली कार्डबाट करिब ६ करोड रुपैयाँ झिकेर फरार छन् । उनी फरार भएको केही समयपछि भारतबाट पनि गैरकानुनी रूपमा केही खाताबाट रकम झिकिएको थियो । यी दुवै घटनामा सुवालकै संलग्नता रहेको अनुमान छ । हिमालयन बैंकले २०१२ अघि जारी गरेका कार्डबाट उक्त समय रकम झिकिएको थियो । इन्भेस्टमेन्ट बैंकका पनि पुराना खाताबाट रकम झिकिएको थियो । योसँगै दुवै घटना भारतमा भएकाले पनि सुवालमाथि शंका गएको हो । सुवाल हिमालयन बैंकको कार्ड शाखामा कार्यरत थिए, त्यसैले बैंकले जारी गरेको पिन नम्बर लिन उनलाई सजिलो थियो ।