५ वर्षमा १ सय वित्तिय संस्था बनाउने तयारी

गाभिने प्रोत्साहन गरेपछि हाल १४ वटा संस्थाले प्रारम्भिक काम थालिसकेका छन् । आर्थिक वर्षमा ५० जोडि संस्था गाभिइसक्ने अनुमान राष्ट्र बैंकले गरेको छ ।

रोशन अधिकारी
काठमाडौं – नेपाल राष्ट्र बैंकले ५ वर्ष भित्र बैंक तथा वित्तिय संस्थाको कुल संख्या १ सयको हाराहारीमा झार्ने गरी काम सुरु गरेको छ । हाल क, ख, ग र घ वर्ग गरेर कुल २ सय १८ बैंक तथा वित्तिय संस्था संचालनमा छन् । ‘आगामी ५ वर्षमा बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या १ सयको हाराहारीमा ल्याउने उद्धेस्य छ’ राष्ट्र बैंक उच्च स्रोतले भन्यो,‘सोहि अनुरुप बिभिन्न चरणमा काम हुनेछन्’
राष्ट्र बैंकले पुजीलाई आधार बनाएर मर्जरमा जानका लागि बैंक तथा वित्तिय संस्थालाई सुझाव दिइरहेको छ । प्रतिस्पर्धा र बजारको आवस्यकता अनुसार हालको चुक्ता पुजी बढाउनु पर्ने भएकाले आफै वृद्धि गर्न वा गाभिएर वृद्धि गर्न सुझाव दिइएको हो । ‘पुजी वृद्धिको आवस्यकता बढ्दै गएको छ’ स्रोतले भन्यो,‘आफै बढाएर वा गाभिएर गर्न सकिन्छ भन्दै सुझाव दिइरहेका छौ ।’ 
राष्ट्र बैंकका प्रवत्ता भास्करमणी ज्ञवाली पनि मर्जरमा जान बैंक तथा वित्तिय संस्थालाई सुझाव दिइरहेको बताउछन् । ‘हामीले मर्जरमा जान आग्रह गर्दै के सहयोग गर्न सकिन्छ भनेर छलफल गरिरहेका छौ’ उनले भने ।
‘बैंक तथा वित्तीय संस्था एक आपसमा गाभ्ने वा गाभिने सम्बन्धी विनियमावली, २०६८’ मार्फत राष्ट्र बैंकले मर्जर प्रोत्साहन गरिरहेको छ । बढ्दो प्रतिस्पर्धा, घट्दो नाफा र प्रोत्साहनका कारण गाभिने प्रकृया पनि बढेको छ । हाल १४ वटा बैंक तथा वित्तिय संस्थाले गाभिने काम सुरु गरेका हुन् । राष्ट्र बैंकका अनुसार बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनी गरी ७ जोडी संस्थाले मर्जरका लागि प्रारम्भिक काम थालेका हुन् ।

एनएमबी बैंक र क्लिन इनर्जी डेभलपमेन्ट बैंक, भिबोर विकास बैंक र भाजुरन्त फाइनान्स, इन्फ्रास्ट्रक्चर डेभलपमेन्ट बैंक र स्वस्तिक फाइनान्स, विजनेश डेभलपमेन्ट बैंक र रिलायबल फाइनान्स, अन्नपूर्ण विकास बैंक र सुर्यदर्शन फाइनान्स, काष्ठमान्डप डेभलपमेन्ट बैंक र शिखर फाइनान्सका, बागेश्वरी विकास बैंक र साङ्ग्रिला विकास बैंकका साथै अल्पिक एभरेष्ट र बुटवल फाइनान्स ले गाभिन प्रारम्भिक सहमति गरेका हुन् । यी बाहेक दर्जन बढी वित्तिय संस्थाले साधारणसभा, आन्तरिक छलफल लगायतबाट मर्जरमा जाने तयारी गरिरहेका छन् ।
सहमति गरेपनि गाभिने टुङगो भने हुदैन । ‘सहमती पत्रमा हस्ताक्षर गरेपछि दुई संस्थाको वित्तिय विवरण बुझ्ने र अन्य सहमती गर्ने काम अघि बढ्छ’ मर्जरको तयारी गरिरहेको एक विकास बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतले भने,‘सबै मिल्ने देखिए मर्जर अघि बढ्छ वा अर्को संस्था खोज्ने काम हुन्छ ।’
राष्ट्र बैंकले आर्थिक वर्ष भित्र ५० जोडी बैंक तथा वित्तिय संस्थाले मर्जर गरिसक्ने अनुमान गरेको छ । एक वर्ष पछि भने ठुला संस्था विच मर्जर गर्ने वातावरण तयार गर्ने तयारी भएको हो । ‘अर्को वर्ष मेगा मर्जर वर्षका रुपमा गाभिन प्रोत्साहन गर्ने तयारी छ’ स्रोतले भन्यो ।
अन्तराष्ट्रिय मुद्रा कोषले राष्ट्र बैंकको सुविधा थपेर बाध्यकारी मर्जरको निर्देशन दिनु पर्ने सुझाव केहि समय अघि दिएको थियो । विश्वभरका केन्द्रिय बैंकस“ग खोल्नका लागि मात्र नभएर बन्द गर्नका लागि पनि बिभिन्न विकल्प भएको भन्दै कोषले यस्तो सुझाव दिएको हो । बैंक तथा वित्तिय संस्थाको संख्या धेरै भएको भन्दै कोषले एक सयको हाराहारीमा झार्न सुझाव दिदै आएको छ ।