अन्तर बैंकको समय ६ महिना

तरलता व्यवस्थापन गर्न राष्ट्र बैंकको नया“ व्यवस्था
दिर्घकालिन समाधान भएन – बैंकर्स

काठमाडौं – केहि बैंक तथा वित्तिय संस्थामा देखिएको तरलता अभाव हटाउन राष्ट्र बैंकले नया“ व्यवस्था गरेको छ । व्यवस्थाले सात दिनसम्म मात्र लिन सकिने अन्तर बैंक ऋण (एक वित्तिय संस्थाले अर्कोबाट लिने ऋण) लाई ६ महिना पु¥याएको छ । वाणिज्य बैंक, विकास बैंक र वित्त कम्पनीले यस्तो कारोबार गर्न पाउने छन् ।

पछिल्लो समय घरजग्गामा धेरै लगानी गरेका बैंक तथा वित्तिय संस्थामा तरतला अभावको समस्या देखिदै आएको छ । समस्यामा परेकालाई अन्य संस्थाले ऋण दिन ‘नपत्याउने’ अवस्था छ ।

‘समग्र बैंकिङ प्रणालीमा तरलताको समस्या होइन’ राष्ट्र बैंकका प्रवत्ता भास्करमणी ज्ञवालीले भने,‘समस्या भएकालाई नया“ बाटोबाट समाधान गर्न सक्ने व्यवस्था गरेका हौ ।’ २०६९ असार मसान्तसम्मलाई लागु गरिएको व्यवस्थाबाट असल कर्जा वा दुवैलाई मान्य सम्पत्ती धितो राखेर ऋण लिन सकिनेछ ।

यसरी लिइएको ऋण तरलता व्यवस्थापन र निक्षेप भुक्तानी गर्नका लागि मात्र प्रयोग गर्न सकिने उल्लेख छ । एक पटक यस्तो कर्जा लिएका संस्थाले भुक्तानी नगरेसम्म अर्को कर्जा नपाउने व्यवस्था गरिएको छ ।

लिएको ऋण ६ महिना भित्र चुक्ता गर्नु पर्ने व्यवस्था छ । ‘प्रणाली भित्रै धेरै तरलता भएको र नभएको दुवै प्रकारका संस्था भएपछि यस्तो व्यवस्था गरेका हौ’ ज्ञवालीले भने । यसअघि विश्वासको आधारमा हुदै आएको अन्तर बैंक कारोबारमा अब धितो राख्ने मिल्ने व्यवस्था भएपछि कारोबार बढ्ने आश गरिएको छ ।

तरलताको समस्या भागेका बैंक तथा वित्तिय संस्थाले घरजग्गा, सेयर लगायतका सम्पत्ती धितो राखेर अर्को वित्तिय संस्थाबाट ऋण लिन सक्नेछन् ।

यसअघिबाटै राष्ट्र बैंकले पुनरकर्जा, विशेष पुनरकर्जा र अन्तिम ऋणदाताको रुपमा बैंक तथा वित्तिय संस्थालाई तरतला प्रदान गरिरहेको थियो । यो नया“ व्यवस्थामा भने राष्ट्र बैंकले नभई बैंक तथा वित्तिय संस्था आफैले तरतला अदानप्रदान गर्नेछन् । विशेष पुनरकर्जामा राष्ट्र बैंकले १० प्रतिशत व्याज लिदै आएको छ । लामो समयका लागि लिइने अन्तर बैंकको व्याजदर पनि अब बढ्ने देखिन्छ ।

बैंकर्स संघका अध्यक्ष अशोक राणाले भने नया“ व्यवस्थाले खासै फरक नपर्ने बताए । ‘अन्तर बैंक कारोबारमै अविस्वास देखिएको बेला समय मात्र लम्ब्याएर खासै फरक पर्दैन’ उनले भने,‘यो दिर्घकालिन समाधान होइन ।’ धितो राखेपनि कारोबारमा सहजता नआउने उनले बताए । ‘कर्जा निक्षेप अनुपात मिलाउनु पर्ने भएकाले असलनै भएपनि कर्जा थप गर्न कसैले रुचाउला जस्तो लाग्दैन’ उनले भने । घरजग्गा लगायतका सम्पत्ती धितो राखेर पनि ऋण दिन सजिलो नरहेको बैंकर बताउछन् ।

विकास बैंक संघका अध्यक्ष झपट बोहोराले भने अन्तर बैंक कारोबारको समय बढाउदा तरलताको समस्या हल हुने बताए । ‘अबका दिनमा तरलतामा सहजता आउदै जान्छ’ उनले भने,‘विश्वासको वातावरण बनाउन यसले सहयोग गर्छ ।’ व्यवस्था दिर्घकालिन नभए पनि जोखिम व्यवस्थाका लागि आवश्यक रहेको उनले बताए ।