काठमाडौं, मंसिर १४ -
श्रीलंका मर्चेन्ट बैंकिङ एन्ड फाइनान्सको अनियमिततासँगै एनबी समूहको सबै
व्यवसायमा पकड सकिएको छ । बैंक वित्तीय संस्थासँगै समूहले उद्योग र
पर्यटनमा लगानी गरेको थियो । जसमा इन्टरनेसनल रिक्रिएसन सेन्टर लिलामीको
प्रक्रियामा गएको छ भने हरिसिद्धि इँटा तथा टायल कारखाना पनि सञ्चालनमा छैन
। यो समूहले वित्तीय क्षेत्रमा नेपाल बंगलादेश बैंक, एनसीसी बैंक,
श्रीलंका मर्चेन्ट बैंक, नेपाल बंगलादेश फाइनान्स एन्ड लिजिङ कम्पनी र एनबी
इन्स्योरेन्समा लगानी गरेको थियो । जसमध्ये पहिला मर्चेन्ट बैंक र लिजिङ
कम्पनी गाभिएका थिए । उक्त गाभिएको संस्था पछिल्लो समय एनबी बैंकमा जोडिएको
छ । समूहको बंगलादेश बैंक र एनसीसी बैंकमा १४ दशमलव ५ प्रतिशतको हाराहारी
मात्रै सेयर छ ।
बंगलादेश बैंकको साझेदार आईएफआईसी बैंकले एनबी समूहको सेयर खरिद गर्न
अन्तिम चरणमा पुगेको छ । 'आईएफआईसीले बंगलादेशकै कम्पनीबाट विस्तृत वित्तीय
अध्ययन -डीडीए) गराउन लागेको छ,' बंगलादेश बैंक स्रोतले भन्यो, 'त्यो
सकिएपछि सेयर खरिद गर्ने प्रक्रिया अघि बढ्छ ।' प्रक्रिया पूरा भए पहिलो
पटक 'बैंक रन' झेलेको बंगलादेश बैंकबाट एनबी समूहको स्वामित्व सकिने छ ।
'पछिल्लो समय राष्ट्र बैंकले सम्बन्धित संस्थाका व्यवस्थापकलाई आवश्यक
कारबाही अघि बढाउन दैनिक निर्देशन दिइरहेको छ,' राष्ट्र बैंक स्रोतले
भन्यो, 'आगामी दिनमा एनबी समूह यी कम्पनीबाट बिस्तारै बाहिरिने देखिन्छ ।'
समूहले प्रवर्द्धन गरेको इन्टरनेसनल रिक्रिएसन सेन्टरलाई केही समयअघि नबिल
बैंकले लिलामीको प्रक्रियामा लगेको थियो । सेन्टर धितो राखेर लिएको ऋण
लक्ष्मीबहादुर श्रेष्ठले नतिरेपछि नाम कालोसूचीमा समावेश भएको थियो ।
कालोसूचीमा नाम परेपछि कम्तीमा ३ वर्ष सूचीकृत कम्पनीको सञ्चालक समितिमा
बस्न पाइँदैन । नबिल बैंक स्रोतका अनुसार श्रेष्ठले २० करोड रुपैयाँभन्दा
बढी ऋण लिएका थिए । 'यो करिब ४ वर्ष पुरानो ऋण हो,' बैंक स्रोतले भन्यो,
'तिर्न नसकेपछि लिलामीमा लगेका हौं ।' एक पटक सूचना प्रकाशित गर्दा लिलामी
नभएपछि बैंकले पुनः गर्ने तयारी थालेको छ । 'जग्गामा लगाएको रकम उठ्न नसकेर
ऋण तिर्न नसकेको देखिन्छ,' स्रोतले भन्यो । श्रेष्ठले आफ्नै बैंकको सेयर र
सेन्टर धितोमा राखेर आएको पैसा जग्गामा लगाएको अनुमान केन्द्रीय बैंकको छ ।
तर उनले जग्गामा कहाँ र कति लगानी गरेका छन् भन्ने खुल्न सकेको छैन ।
एनबी समूहकै लगानी रहेको नेसनल हाइड्रोको सञ्चालक समितिबाट पनि
लक्ष्मीबहादुर र उनको परिवार बाहिरिएको छ । कालोसूचीमा परेपछि श्रेष्ठ
स्वतः सञ्चालक हुन अमान्य भएका हुन् । उनका भतिजा जेन श्रेष्ठले पनि
दसैंअघि नै सञ्चालक समितिबाट राजीनामा दिएको धितोपत्र बोर्डका एक उच्च
अधिकारीले बताए । 'दुई वर्षदेखि नेसनलको वाषिर्क साधारणसभा हुन सकेको छैन,'
बोर्ड स्रोतले भन्यो, 'यसलाई छिट्टै गराउन तयारी गरिरहेका छौं ।'
सञ्चालकबाट हटेपछि एनबी समूहले वाषिर्क साधारणसभा रोक्न र सञ्चालक समिति
वैधानिक नभएको भन्दै अदालतमा मुद्दा हालेको थियो । अदालतले भने कालोसूचीमा
नपरेका र स्वतन्त्र सञ्चालकबाहेकका व्यक्तिबाट साधारणसभा गर्न आदेश दिएको
अधिवक्ता रुद्र पोखरेल बताउँछन् । 'आदेशको पूर्ण पाठ आएको छैन,' दुई
सञ्चालकका तर्फबाट मुद्दा लडेका उनले भने, 'त्यो आएपछि बाँकी रहेका दुई
सञ्चालकबाट वाषिर्क साधारणसभा गर्न सकिने देखिन्छ ।'
नेसनल हाइड्रो स्थापना भएदेखि अहिलेसम्म नाफा बाँड्न सकेको छैन ।
स्थापनाको समयमा ठूलो लगानी रहे पनि पछिल्लो समय एनबी समूहले २० देखि ३०
प्रतिशतको हाराहारी मात्र सेयर राखेको बोर्ड स्रोत बताउँछ । 'लकिङ समयपछि
समूहले आफ्नो अधिकांश सेयर बिक्री गरेको हो,' उनले भने । यसका सञ्चालक
रहँदा एनबी समूहका व्यक्तिले संस्थाको नाममा ऋण लिएर व्यक्तिगत प्रयोजनमा
चलाएको आरोप बोर्डमा गरिएको छ । बोर्डले पनि यससम्बन्धी अनुसन्धान गरेको छ ।
तर उक्त अनुसन्धानलाई सार्वजनिक गरिएको छैन । समूहकै लगानी रहेको एनबी
इन्स्योरेन्समा पनि केही समयअघि नियामक बिमा समितिले कारबाही गरेको थियो ।
एनबी समूहका सञ्चालकले आफ्नै घरमा कार्यालय राखेर ३ वर्षको घरभाडा अगि्रम
भुक्तानी गरेपछि कारबाही गरिएको थियो । एनबी समूहका कार्यकारी निर्देशक
लक्ष्मीबहादुरसहित १८ जनाविरुद्ध मुद्दा दायर गरेर प्रहरीले खोजिरहेको छ ।
तत्कालीन श्रीलंका मर्चेन्टबाट ऋण प्रवाह हुँदा अनियमितता गरेको आरोपमा
बैंकिङ कसुर ऐनअन्तर्गत उनीहरूको खोजी भएको हो ।
