गोर्खा खरिद गर्न तीन कम्पनी इच्छुक

काठमाडौ, माघ २२ - समस्याग्रस्त घोषणा गरिएको गोर्खा विकास बैंकमा तीन लगानीकर्ता प्रवर्द्धकका रूपमा प्रवेश गर्न इच्छुक देखिएका छन् । बैंक स्रोतका अनुसार एक विदेशी संस्था सहित दुई नेपाली लगानीकर्तासँग यस विषयमा छलफल थालिएको छ । 'तीन पक्षसँग कुराकानी भइरहेको हो,' बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कृष्णप्रसाद भट्टराईले भने, 'यो प्रारम्भिक चरणमै छ ।'

पहिलो चरणमा भएको छलफलमा एक बंगलादेशी वित्तीय संस्था, स्थानीय स्तरको विकास बैंक र लगानीकर्ता समूह छन् । बैंकले ऋण असुलीमा ध्यान दिइरहेको र सबै प्रवर्द्धक सँग कुराकानी नभएकाले यसबारे अन्तिम निर्णयमा पुगी नसकेको भट्टराईले बताए । तर ती लगानीकर्ताको परिचय भने उनले खुलाएनन । 'तिनै कम्पनीसंग छलफल भइरहेको छ,' उनले भने, 'प्रारम्भिक चरणमै भएकोले नाम अहिले नै सार्वजनिक गर्न मिल्दैन ।'
स्थानिय स्तरको विकास बैंकले गोर्खामा लगानी गरेर राष्ट्रिय स्तरको हुन इच्छा देखाएको छ । लगानी गर्न तयार अर्को समूहले भने गोर्खामा आफ्नो ५० प्रतिशत भन्दा बढी सेयर हुनुपर्ने माग राखेका छन् । 'सबै संस्थापक सेयरधनी सँग सजिलै कुराकानी हुन नसक्ने भएकाले यसबारे केहि निर्णय भैसकेको छैन' उनले भने, 'यसै हुन्छ भन्न अझ केहि समय लाग्ने देखिन्छ ।' बैंकमा सर्वसाधारणको ३० प्रतिशत, संस्थागत प्रवर्द्धकको १३ प्रतिशत र व्यक्तिगत प्रवर्द्धकको ५७ प्रतिशत लगानी छ ।
राष्ट्र बैंक स्रोतका अनुसार बैंकमा आवस्यक लगानी गर्न सक्ने समूह आए कारवाही फुकुवा गर्न सक्ने अवस्था छ । 'बैंक सुधार हुदै आएको छ' केन्दि्रय बैंक स्रोतले भन्यो, 'आवस्यक पुजी लगानी गर्न सक्ने समूह आए कारवाही फुकुवा गर्न सकिन्छ ।'
अर्कोतर्फ बैंकले अब्दुल कवाडीको नाममा गएको ऋण सकार्न धितोमा राखिएको जग्गा आफ्नो नाममा नामसारी गरेको छ । केहि दिनमै यसको लिलामीबारे सूचना सार्वजनिक हुनेछ । यो धितोबाट १९ करोड रुपैयाँको हाराहारी उठ्ने अनुमान बैंकको छ । कृषि पि्रमुराले संचालनमा ल्याउन लागेको जेसिबि फाइनान्नसियल टावर पनि हङकङबाट कारोबार गर्ने एक संस्थाले खरिद गरिसकेको छ । १ करोड अमेरिकी डलरमा उक्त टावर विक्री गर्ने सम्झौता अनुसार पहिलो किस्तामा १ लाख डलर आइसकेको बैंकले जनाएको छ । बैंकका अनुसार सेन्टि्रयो ग्लोबल इन्करपोरेटेडले उक्त टावर खरिद गरेको हो । राष्ट्र बैंकले चैत २५ गतेसम्म विक्री गरिसक्न निर्देशन दिएको छ । कमलादीमा ५ रोपनी जग्गा क्षेत्रफल सहित टावर निर्माण गरिएको छ । 
यी दुई ऋण उठिसकेपछि तरलताको समस्या नहुने बैंकले जनाएको छ । समस्याग्रस्त घोषणा भएपछि नया कर्मचारी भर्ना गर्न नपाएको र केहि पुरानाले छाडे पछि ऋण असुलीमा समेत समस्या परेको भट्टराई बताउछन् ।
समस्याग्रस्त भैसकेपछि बैंकले करिब १ अर्ब ९० करोड रुपैयाँ निक्षेप फिर्ता गरिसकेको छ । २ अर्ब ७१ करोडको हाराहारीमा तिर्न बाकी छ । संस्थाले ३ अर्ब ७० करोडको हाराहारीमा ऋण लगानी गरेको छ ।
राष्ट्र बैंक स्रोतका अनुसार बैंकबाट पूर्व कार्यकारी अध्यक्ष डिबि बम्जनको निर्देशनमा गएको ६० करोड भन्दा बढी ऋण उठ्ने सम्भावना ज्यादै न्यून छ । '६० देखि ८० करोड रुपैयाको ऋणमा धितो ज्यादै कमसल राखिएको छ' स्रोतले भन्यो,'बदनियतपूर्ण प्रवाह भएको उक्त ऋण उठ्न समस्या देखिन्छ ।' यसरी दिइएको ऋणमा धितो राखिएको जग्गा अधिकासं खोला किनारका बगर रहेको स्रोत बताउछ ।
राष्ट्र बैंकले संस्थागत सुसासन कायम नगरी ठुलो मात्रामा प्रवर्द्धकले ऋण प्रवाह गरेको भन्दै गोर्खालाई गत चैतमा समस्याग्रस्त घोषणा गरेको थियो । समस्याग्रस्त घोषणा भएपछि बैंकले ऋण असुली गर्दै सर्वसाधारणको निक्षेप फिर्ता गर्दै आएको छ ।