रोशन अधिकारी
काठमाडौ, चैत्र ४ - घर किन्न चाहनुहुन्छ तर बैंकले ऋण नदिँदा रकम जुटाउन समस्या भएको छ भने राष्ट्र बैंकको नयाँ परिपत्रले केही राहत दिएको छ । केन्द्रीय बैंकले ६० लाख रुपैयाँसम्मको आवासिय घरकर्जा सुलभ बनाउन बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई निर्देशन दिएको छ । तर तरलता अभाव झेलिरहेका बैंकको ब्याजदरले भने ऋण महँगै हुनेछ ।
यसअघि रियलस्टेट अन्तर्गत राखेर लगानीमा सीमा तोकिएपछि सर्वसाधारणलाई घर कर्जा पाउन असहज भएको थियो । राष्ट्र बैंकले शुक्रबार जारी गरेको निर्देशनले यस्तो कर्जालाई रियलस्टेटबाट हटाएको छ । 'मध्यम वर्गलाई सहज हुने गरी निर्देशन आएको छ,' केन्द्रीय बैंकका प्रवक्ता भाष्करमणि ज्ञवालीले भने । रियलस्टेट अन्तर्गत यस्तो कर्जा राखिँदा अधिकांश बैंकको ऋण सीमामा पुगेकाले सर्वसाधारणले घर बनाउन रकम पाएका थिएनन् ।
बैंकले आयस्रोत अध्ययन गरेर ग्राहकलाई आफैं प्रयोग गर्न वा भाडामा लगाउने गरी घर र अपार्टमेन्ट खरिद वा निर्माण गर्न ऋण दिन सक्नेछन् । एक परिवारले एउटा बैंकबाट एक पटक मात्र यस्तो कर्जा पाउनेछन् ।
यसबाहेक रियलस्टेट क्षेत्रमा लगाइएको लगानी सीमालाई केन्द्रीय बैंकले यथावत राखेको छ । हाल कुल कर्जाको ३० प्रतिशतसम्म प्रवाह गर्न पाइने रियलस्टेट क्षेत्रको लगानी आगामी आर्थिक वर्षबाट २५ प्रतिशतमा झारिसक्नु पर्नेछ ।
लामो समयदेखि घरजग्गा व्यवसायीले माग गरिरहेको कर्जा नवीकरण गर्न पाउने व्यवस्था पनि निर्देशनले व्यवस्था गरेको छ । यस्तो ऋण नवीकरण गर्न ब्याज भने तिरेको हुनुपर्नेछ । 'नियमित ब्याज भुक्तानी गर्नेका लागि कर्जा नवीकरण गर्न पाउने व्यवस्था छ,' ज्ञवालीले भने । निर्देशनले यो व्यवस्था आर्थिक वर्ष २०६७/०६८ का लागि गरेको हो । यसलाई नयाँ मौदि्रक नीतिले थप व्याख्या गर्नेछ ।
'पहिलो पटक घरजग्गा क्षेत्रको माग सुनुवाइ भएको छ,' जग्गा तथा आवास विकास संघका महासचिव मीनमान श्रेष्ठले भने, 'यसले बजार केही सहज हुनेछ ।' केही खुकुलो बनाइएको ऋणले मात्र नभएर कर्जाको उपलब्धता पनि महत्त्वपूर्ण रहेको उनले बताए । 'तरलता अभाव झेलिरहेका बैंकलाई लगानी गर्न सहज वातावरण बन्नुपर्छ,' उनले भने, 'त्यसका लागि निक्षेप बिमा अनिवार्य लागू गरिए निक्षेप वृद्धि भएर लगानी गर्न सजिलो हुने देखिन्छ ।'
संघका उपाध्यक्ष ओम राजभण्डारी पनि राष्ट्र बैंकको पछिल्लो निर्देशन पछि पुसदेखि सुस्ताएको घरजग्गा कारोबारमा केही राहत मिल्ने बताउँछन् । 'यसले घरजग्गा उद्योग मात्र नभएर समग्र अर्थतन्त्रलाई नै सकारात्मक प्रभाव पार्नेछ,' उनले भने । व्यवस्थित बसोवासलाई प्रोत्साहित गर्न व्यवसायी र बैंकर मिलेर जानुपर्ने उनले बताए । 'सर्वसाधारणको विश्वास फेरि फर्काउनका लागि सहकार्य गर्न जरुरी छ,' उनले भने ।
निर्देशनले सेयर धितो कर्जामा पनि केही सहुलियत दिएको छ । सेयर धितो कर्जा उपभोग गरिरहेका ऋणीलेे कर्जाको सम्पूर्ण बक्यौता ब्याज भुक्तानी गरे यस आर्थिक वर्षमा एक पटक नवीकरण गर्न सकिनेछ । समयमै ब्याज भुक्तानी गरिरहेकाले मात्र यो सुविधा पाउनेछन् । खस्कँदै गएको बजारलाई केही सुधार गर्न निर्देशनले सहयोग गर्ने विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
यसअघि रियलस्टेट अन्तर्गत राखेर लगानीमा सीमा तोकिएपछि सर्वसाधारणलाई घर कर्जा पाउन असहज भएको थियो । राष्ट्र बैंकले शुक्रबार जारी गरेको निर्देशनले यस्तो कर्जालाई रियलस्टेटबाट हटाएको छ । 'मध्यम वर्गलाई सहज हुने गरी निर्देशन आएको छ,' केन्द्रीय बैंकका प्रवक्ता भाष्करमणि ज्ञवालीले भने । रियलस्टेट अन्तर्गत यस्तो कर्जा राखिँदा अधिकांश बैंकको ऋण सीमामा पुगेकाले सर्वसाधारणले घर बनाउन रकम पाएका थिएनन् ।
बैंकले आयस्रोत अध्ययन गरेर ग्राहकलाई आफैं प्रयोग गर्न वा भाडामा लगाउने गरी घर र अपार्टमेन्ट खरिद वा निर्माण गर्न ऋण दिन सक्नेछन् । एक परिवारले एउटा बैंकबाट एक पटक मात्र यस्तो कर्जा पाउनेछन् ।
यसबाहेक रियलस्टेट क्षेत्रमा लगाइएको लगानी सीमालाई केन्द्रीय बैंकले यथावत राखेको छ । हाल कुल कर्जाको ३० प्रतिशतसम्म प्रवाह गर्न पाइने रियलस्टेट क्षेत्रको लगानी आगामी आर्थिक वर्षबाट २५ प्रतिशतमा झारिसक्नु पर्नेछ ।
लामो समयदेखि घरजग्गा व्यवसायीले माग गरिरहेको कर्जा नवीकरण गर्न पाउने व्यवस्था पनि निर्देशनले व्यवस्था गरेको छ । यस्तो ऋण नवीकरण गर्न ब्याज भने तिरेको हुनुपर्नेछ । 'नियमित ब्याज भुक्तानी गर्नेका लागि कर्जा नवीकरण गर्न पाउने व्यवस्था छ,' ज्ञवालीले भने । निर्देशनले यो व्यवस्था आर्थिक वर्ष २०६७/०६८ का लागि गरेको हो । यसलाई नयाँ मौदि्रक नीतिले थप व्याख्या गर्नेछ ।
'पहिलो पटक घरजग्गा क्षेत्रको माग सुनुवाइ भएको छ,' जग्गा तथा आवास विकास संघका महासचिव मीनमान श्रेष्ठले भने, 'यसले बजार केही सहज हुनेछ ।' केही खुकुलो बनाइएको ऋणले मात्र नभएर कर्जाको उपलब्धता पनि महत्त्वपूर्ण रहेको उनले बताए । 'तरलता अभाव झेलिरहेका बैंकलाई लगानी गर्न सहज वातावरण बन्नुपर्छ,' उनले भने, 'त्यसका लागि निक्षेप बिमा अनिवार्य लागू गरिए निक्षेप वृद्धि भएर लगानी गर्न सजिलो हुने देखिन्छ ।'
संघका उपाध्यक्ष ओम राजभण्डारी पनि राष्ट्र बैंकको पछिल्लो निर्देशन पछि पुसदेखि सुस्ताएको घरजग्गा कारोबारमा केही राहत मिल्ने बताउँछन् । 'यसले घरजग्गा उद्योग मात्र नभएर समग्र अर्थतन्त्रलाई नै सकारात्मक प्रभाव पार्नेछ,' उनले भने । व्यवस्थित बसोवासलाई प्रोत्साहित गर्न व्यवसायी र बैंकर मिलेर जानुपर्ने उनले बताए । 'सर्वसाधारणको विश्वास फेरि फर्काउनका लागि सहकार्य गर्न जरुरी छ,' उनले भने ।
निर्देशनले सेयर धितो कर्जामा पनि केही सहुलियत दिएको छ । सेयर धितो कर्जा उपभोग गरिरहेका ऋणीलेे कर्जाको सम्पूर्ण बक्यौता ब्याज भुक्तानी गरे यस आर्थिक वर्षमा एक पटक नवीकरण गर्न सकिनेछ । समयमै ब्याज भुक्तानी गरिरहेकाले मात्र यो सुविधा पाउनेछन् । खस्कँदै गएको बजारलाई केही सुधार गर्न निर्देशनले सहयोग गर्ने विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
No comments:
Post a Comment